İBB Acil Durum ve Afet Müdahale Planı

Plan, Büyükşehir Belediyesi birimleri ve ilgili kurumlar arasında işbirliği ile koordinasyonu sağlamakta ve Acil Durum Servislerinin kuruluşlarını, görevlerini ve çalışma esaslarını düzenlemektedir. Plan, 4 servis ve bu servislere bağlı toplam 25 adet çalışma grubundan oluşmaktadır.  Ana plan ve plan ekleri (personel, araç, gereç ve ekipmanları) online olarak güncellenmektedir. İBB Acil Durum ve Afet Müdahale Planı’nda birimlerin görev ve sorumluluklarını hangi personel ve araç-gereç ile hangi zaman diliminde gerçekleştireceği Çalışma Grubu Operasyon Planları’nda belirlenmiştir. İBB Acil Durum ve Afet Müdahale Planı kapsamında görevlendirilen ve İstanbul geneline hizmet verebilmek için geniş bir alana yayılan kapasite (personel, araç, malzeme, ekipman kapasitesi) AKOMAYS Plan yazılımı üzerinden yönetilmektedir. İBB Acil durum ve Afet Müdahale Planı, İstanbul AFAD tarafından hazırlanan İstanbul Afet Müdahale Planı’na (TAMP İstanbul) entegre olacak şekilde hazırlanmıştır.  İstanbul Büyükşehir Belediyesi TAMP İstanbul’da,  2 hizmet (Yangın ve Defin) grubunda ana çözüm ortağı, 21 hizmet grubunda ise destek çözüm ortağı olarak görev almaktadır.

Dinamik Deprem Hasar Kayıp Sistemi- ELER

2011 yılında Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı NERIES Projesi kapsamında, depremde yapıların hasar görebilirliği ve kayıplar konusunda bir araştırma projesi yapılmıştır. 2011 yılında tamamlanan bu projenin yürütücülüğünü Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi yapmıştır. ELER programı olarak adlandırılan sonuç ürün, örnek verileri ve dokümantasyonu ile birlikte web sayfasında kullanıcılara sunulmuştur. Bu program ile deprem sonrası can kaybı, yaralı sayısı, hasar kaybı analizleri yapılabilmektedir. İSTKA’nın yürütmüş olduğu 2012 Yılı Afetlere Hazırlık Mali Destek programı kapsamında müdürlüğümüz tarafından yapılan projede, masaüstü bir yazılım olan ELER programı web tabanlı ve açık kaynak kodlu hale getirilerek veri giriş arayüzleri ile güncellenebilir olması sağlanmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi birimleri ve ilgili kurumlar  proje ile analizde kullanılacak verileri güncelleyebilmekte ve senaryo depremlere göre risk analizleri yapabilmektedir. Proje sonucunda;

• Deprem olduğu andan hemen sonra program otomatik olarak çalışabilir duruma gelmiş ve 10 dakika içerisinde can kaybı, yaralı sayısı ve hasar analizini yapabilmektedir.
• 5 seviyeli (tamamen, ağır, orta, hafif, hasarsız) yapı hasar analizi yapılabilmektedir.
• Proje için gerekli olan veriler toplanıp düzenlenerek, afet veri tabanı tasarımı oluşturulmuş hale gelmiştir.
• Üretilen risk analizleri ve afet planları, web üzerinden paylaşılabilir, sorgulanabilir ve sınıflandırılabilir hale getirilmiştir.
• İstanbul Bölgesinde, deprem riskine karşı güncellenebilir risk analizi altyapısı kurularak, dinamik afet planı ile deprem sonrası en kısa sürede, hasar dağılımı, can kayıpları belirlenerek etkin müdahale altyapısı sağlanmıştır.
• İBB AKOM Afet ve Acil Durum Planı için risk analizlerinin güncellenebilir, paylaşılabilir altyapısı kurulmuştur.
• Deprem sonrası araziden gelen veriler ile analiz sonucu kıyaslanarak, hasarın yayılımı, şiddeti belirlenerek, en uygun afet planı devreye alınacaktır.
• Değişen verilere bağlı olarak, deprem sonucu oluşan risk değişimleri görülebilmektedir.
• Mevcut risklere (yangın, sel vb.) bağlı olarak, deprem risk analiz sonuçları beraber izlenebilmektedir.
• Deprem hasarları ile paralel gelişebilecek, diğer riskler ve potansiyel unsurların analiz sonuçları ve veri tipleri amacı doğrultusunda renklendirilerek, daha üst seviyeli afet planı altyapısına destek sağlanmıştır.

ELER yazılımının sonuçları, en doğru afet planı çalışmalarına göre önceden kurgulanarak, deprem sonrası etkin müdahale sağlanabilecektir. ELER yazılımından tam anlamıyla faydalanabilmek için yapılacak ek çalışmalar, web tabanlı ve açık kaynak kodlu olacağı için, diğer kurum ve nihai yararlanıcılar projeden faydalanabilecek ve söz konusu projenin ileriye yönelik geliştirilmesi mümkün olacaktır.

Taşkın Erken Uyarı Sistemi – TEUS

2009 yılında İstanbul’da yaşanan sel felaketi sonrası AKOM tarafından İSKİ ile işbirliği yapılarak kuvvetli yağışlar neticesinde oluşan sel ve taşkınlar sonucunda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarının en aza indirilmesi amacıyla Taşkın Erken Uyarı Sistemi (TEUS) kurulmuştur. Sistem 5 dere (Kocadere-Selimpaşa, Ayamama Deresi-İkitelli, Çırpıcı Deresi-Merter, Cendere-Kağıthane, Çamaşırcı Deresi-Bostancı), üzerine kurulan 10 adet akım gözlem istasyonu ile aşağıdaki sensör ve ekipmanlar kullanılarak su seviyesi takip edilmekte ve kameralarla da dereler gerçek zamanlı izlenmektedir. Bu istasyonlarda kullanılan sensör ve ekipmanlar:

• Su Seviyesi Ölçer Sensör (Optik)
• Su Seviyesi Ölçer Sensör (Manuel-Şamandıralı)
• Yağış Miktarı Ölçer Sensör (Isıtıcılı)
• Debi Ölçer (Ultrasonik Doppler Debimetre)
• Seviye Gösterir Eşel
• Dome Kamera

Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonları

Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile yapılan protokol çerçevesinde İstanbul’da çeşitli noktalara 10 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu (AWOS) kurulmuştur. Bu istasyonlardan alınan veriler ile mevcut hava koşulları ölçülmekte ve bu bilgiler kullanılarak ileriye dönük hava tahmini yapılmaktadır. Yapılan gözlemler ile olumsuz hava koşullarının etkili olacağı bölgelerde, ilgili İBB birimleri tarafından gerekli tedbirlerin önceden alınması sağlanmaktadır. Bu istasyonlarda ölçülen meteorolojik parametreler:

• Rüzgâr hızı
• Rüzgâr yönü
• Hava sıcaklığı
• Bağıl nem
• Halihazır hava, yağış tipi, yoğunluğu ve görüş mesafesi
• Metrekareye düşen yağış miktarı
• Atmosfer basıncı
• Toprak üstü sıcaklığı
• Toprak üstü nemi
• Toprak Su İçeriği

Buzlanma Erken Uyarı Sistemi- BEUS

İstanbul’da yağış ve buzlanmanın ulaşım ağı üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için kritik güzergahlara 60 adet Buzlanma Erken Uyarı Sistemi (BEUS) kurulmuştur. Sistem ile;

• Anlık yol ve hava durumu bilgilerinin DMS (Değişken Mesaj Sistemi), SMS ve İBB Trafik Yoğunluk haritasından vatandaşlara iletilmekte,
• Ana ulaşım ağlarında oluşabilecek yağış ve buzlanmaların olumsuz etkilerini engellemek için, erken buzlanma zamanı ve kalınlığı tahmini ile yağış miktarı tespiti yapılmakta,
• Buzlanma zamanı ve kar kalınlığı 3 saat öncesinden tahmin edilerek kar küreme araçlarının, buzlanma tahmin edilen bölgeye daha hızlı yönlendirilmeleri ve erken müdahaleleri sağlanmaktadır.

Enerji tasarrufu sağlaması ve örnek teşkil etmesi açısından projede alternatif enerji kaynakları (rüzgâr ve güneş enerjisi) kullanılmaktadır.

Eğitim Çalışmaları

Afet ve Acil Durumlarda Güvenli Yaşam Eğitimi (Ortaokul Öğrencilerine Yönelik)

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) ile İBB Gençlik ve Spor Müdürlüğü koordinasyonunda İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile yapılan protokol çerçevesinde ortaokul öğrencilerine AKOM Koordinasyon Salonu’nda AKOM eğitmenleri tarafından Afet ve Acil Durumlarda Güvenli Yaşam Eğitimi verilmektedir. Eğitimlerde güvenli yaşam bilinci oluşturularak, öğrencilerin her türlü afetler karşısında hazırlıklı, bilgili ve donanımlı olmaları amaçlanmaktadır. Eğitim sonunda öğrencilere katılım sertifikası, kitap ve broşürler verilmektedir.

Minik Adımlarla Güvenli Yaşam Eğitimi (MAGYA) (Okul Öncesi Öğrencilerine Yönelik)

Okul öncesi eğitim gören çocuklara afet bilincini kazandırmak ve afetlerde doğru davranış şekillerini öğretmek amacıyla anaokullarına gidilerek oyun ve şarkılar eşliğinde uygulamalı olarak eğitim verilmektedir. AKOM eğitmenleri tarafından anaokullarına gidilerek yerinde verilen bu eğitimlerin sonunda öğrencilere katılım sertifikası ve boyama kitapları verilmektedir.

Afet Farkındalık Eğitimi

Başta deprem olmak üzere İstanbul’un afet tehlikelerine karşı toplumu bilinçlendirmek ve farkındalık oluşturmak için toplumun farklı kesimlerine Afet Farkındalık Eğitimleri düzenlenmektedir.